Mogelijkheid voor groene 'systeemcentrale' ondermijnd

Reservecapaciteit tijdens een Dunkelflaute

Het sluiten van alle kolencentrales gaat ten koste van 4.660 MW aan opwekkingscapaciteit. Er zijn niet genoeg windmolens en zonnepanelen om dit op te vangen, dus moet er elektriciteit worden geïmporteerd. Zelfs als er wel voldoende windmolens en zonnepanelen gebouwd worden, moet er af en toe geïmporteerd worden. Energie uit wind en zon is namelijk weersafhankelijk; op een donkere en windstille winterdag wordt met die middelen nauwelijks stroom opgewekt. De Duitsers noemen dergelijke weersomstandigheden een ‘Dunkelflaute’. Het is geen toeval dat Dunkelflaute een Duits woord is, ook daar heeft men met dit probleem te maken. Er is in Duitsland daarom speciale wetgeving ingevoerd die een bepaald aantal elektriciteitscentrales open moet houden als reserve. Ook in andere (buur)landen is dergelijke wetgeving ingesteld, waaronder België, Frankrijk en het Verenigd Koningrijk, in Nederland is deze wetgeving er niet. Het is de vraag of het verstandig is om volledig afhankelijk te zijn van import uit landen die blijkbaar ook zorgen hebben over de eigen leveringszekerheid, bovendien zijn extra vervuilende centrales in Duitsland en Oost-Europa het alternatief. Uit Duitse productiecijfers blijkt dat de export naar Nederland vrijwel volledig uit stroom van zeer vervuilende bruinkoolcentrales en inefficiënte steenkoolcentrales afkomstig is. Nederland kan beter zelf over voldoende reservecapaciteit beschikken om een tekort aan energie uit wind en zon op te vangen.

Methaanuitstoot gascentrales

Met het sluiten van de kolencentrales ligt het voor de hand om gascentrales als deze zogenaamde ‘systeemcentrales’ aan te wijzen, waarvan er op dit moment veel zijn uitgeschakeld wegens te hoge kosten. Philip Pouillie van energiebedrijf Engie verwacht dat veel gascentrales definitief zullen sluiten zonder subsidie. Bovendien komt er bij de verbranding van gas weliswaar veel minder CO-2 vrij, maar gas bestaat voor het grootste deel uit methaan, een broeikasgas dat op een termijn van 20 jaar 87 keer zo schadelijk is als dezelfde hoeveelheid CO2. Bij de winning en het transport van gas ontsnapt methaan, in de VS is dit zelfs 5,4%.  Er is nog zeer weinig onderzoek gedaan naar dit “tweede broeikasgas”, waardoor exacte cijfers veelal ontbreken. Kolencentrales hebben daarentegen als voordeel dat er biomassa in gestookt kan worden. De CO2 die bij de verbranding van biomassa in de atmosfeer komt, is pas onlangs door diezelfde biomassa (als boom) uit de atmosfeer onttrokken. Het aanplanten van een nieuwe boom neemt de vrijgekomen CO-2 weer op, zodat de hoeveelheid CO2 op termijn stabiel blijft. Bovendien wordt in Nederland alleen biomassa gebruikt die een restproduct is uit andere industrieën, ook zonder bijstook worden die bomen dus gekapt.  Biomassa kan fossiele brandstoffen ook vervangen in andere industrieën, bijvoorbeeld als grondstof voor veel producten die nu met aardolie worden gemaakt. Daarmee kan met dezelfde biomassa de economie in meerdere sectoren fossiel-vrij gemaakt worden.

Biomassa als CO-2 reducerende energiebron

Behalve het sluiten van de kolencentrales wordt er in de nieuwe regeerplannen veel nadruk gelegd op CCS (carbon capture storage). Dit houdt in dat CO2 wordt afgevangen en daarna onder de grond wordt gestopt. Een ideaal groen scenario zou zijn dat de kolencentrales (bijna)volledig op biomassa draaien, waarbij de uitgestoten CO2 wordt afgevangen. Voor iedere omgekapte boom wordt nog steeds een nieuwe geplant, waardoor de CO2 in de lucht per saldo afneemt. Voor verbranding zijn uit die biomassa ook andere waardevolle grondstoffen gehaald die in andere industrieën de afhankelijkheid van fossiele grondstoffen verminderen. Met het sluiten van de kolencentrales en het stoppen van subsidie voor biomassa bijstook wordt het ombouwen van de kolencentrales naar groene systeemcentrales onmogelijk. Zonder subsidie is biomassa bijstook nu nog te duur en geen kolencentrale zal in CCS investeren als er geen toekomst is.