Bouwen met leemsteen
Het nieuwe Dierenpark Emmen, dat begin 2016 haar deuren opent voor publiek, heeft een Nederlandse primeur. Er wordt gebouwd met leemsteen, dat sterk is en toch volledig afbreekbaar.
De Drentse bodem zit er vol mee: keileem. De grondsoort wordt al langer gebruikt in de bouw, bijvoorbeeld als stuc. Maar nu worden er stenen van gemaakt die worden gebruikt in een groot project: het nieuwe Dierenpark Emmen, Wildlands Adventure Zoo Emmen, dat door VolkerWessels wordt gebouwd.
Producent Oskam V/F uit Lekkerkerk heeft een nieuwe energiezuinige techniek ontwikkeld waarmee leemstenen worden gemaakt die sterk genoeg zijn om mee te bouwen. In Wildlands staan straks een entreegebouw en twee restaurants waarbij leemstenen zijn gebruikt. De stenen worden deels gestuct met biologische mortel en blijven gedeeltelijk zichtbaar. Projectleider duurzame innovatie en initiator van deze samenwerking, Maarten Epema van draaijer+partners, licht toe: “Wij willen binnen dit project zoveel mogelijk bouwen met lokale, secundaire en biobased grondstoffen. De leemstenen passen perfect in dit plaatje!”
De leemgrond wordt in Emmen op de bouwlocatie opgegraven en ter plekke verwerkt. “Voor Nederland is dit een primeur”, stelt leemspecialist Erik Vermue van Oskam. Het bedrijf produceert de stenen al ruim twintig jaar, onder meer voor finkachels en warmtemuren. Door een nieuwe productietechniek is een leemstenen muur dragend. In het buitenland worden er zelfs gebouwen met een verdieping mee gebouwd maar vanwege strengere Nederlandse normeringen is dat hier nog niet mogelijk.
De productiemethode is een combinatie van low tech en high tech. De leem wordt in een loods gedroogd aan de lucht. Na enkele weken worden de brokken leem in een machine gestopt waarin ze worden kapotgeslagen totdat er een fijn poeder overblijft. Het leempoeder wordt gemengd met zand en kalk om het sterker te maken en wordt vervolgens onder hoge druk samengeperst. “De hydraulische pers drukt aan twee zijden van de steen waardoor deze harder wordt”, licht Vermue toe.
Door de stenen te persen in plaats van te bakken behouden de leemstenen hun vochtregulerende eigenschap die schimmelvorming voorkomt. Daarnaast slaat een leemstenen muur warmte op en geeft deze geleidelijk af waardoor er een prettig binnenklimaat ontstaat.
Auteur: Dewi Gigengack