Vrijhandelsverdrag ondermijnt onze democratie

Europa en en de VS onderhandelen over een vrijhandelsakkoord. 'Prima toch', is voor vele van ons de eerste reactie. Fout! Het akkoord is gunstig voor bedrijven maar heel slecht voor de democratie en de publieke belangen, zoals het milieu. Dat blijkt uit onderzoek van Milieudefensie over vrijhandelsakkoorden tussen Europese landen onderling.

Dit klinkt als een complottheorie, maar dat is het niet. Er bestaan tribunalen die achter gesloten deuren boetes opleggen voor democratisch genomen beslissingen, omdat ze de internationale handel van grote bedrijven belemmeren. Het boetegeld komt op de bankrekening van grote bedrijven terecht en overheden worden terughoudend met beleid dat goed is voor mens en milieu, maar mogelijk nadelig voor de handelsbelangen van bedrijven uit landen waar ze een vrijhandelsverdrag mee hebben gesloten. In de verdragen van de EU met de VS (TTIP) en met Canada (CETA) is ook zo'n tribunaal opgenomen, bekend als ISDS. Samen met Friends of the Earth Europe onderzocht Milieudefensie ISDS-gevallen van de afgelopen 20 jaar tussen EU-staten onderling.

De prijs van stoppen met kernenergie

Als het aan het Zweedse energiebedrijf Vattenfall ligt, dan krijgen ze 4,7 miljard euro van Duitsland, omdat de Duitsers van hun kerncentrales afwillen. Dat besluit van de Duitse politiek volgde op de meltdown in Fukushima in 2011, maar Vattenfall ziet mogelijkheden om daarvoor op basis van de Energy Charter Treaty ruim gecompenseerd te worden.
In 2009 wist Vattenfall al een kolencentrale in Hamburg door te drukken. Het bedrijf eiste 1,7 miljard euro schadevergoeding, omdat de milieu-eisen van Hamburg te zwaar zouden zijn. Hamburg ging door de knieën en ging akkoord met lagere milieu-eisen en extra vervuiling van de Elbe.

Achmea strijkt 2 miljard Pools belastinggeld op

Het Pools-Nederlandse bilaterale investeringsverdrag is Polen duur komen te staan, toen ze er een stokje voor staken dat Eureko / Achmea meer dan de helft van de aandelen van de nationale verzekeraar wilden bemachtigen.
De Polen wilden de privatisering van hun verzekeringsbedrijf terugdraaien. Eureko / Achmea zag een gouden kans aan z'n neus voorbijgaan en claimde een schadevergoeding van 14 miljard dollar. Geen schade die ze daadwerkelijk geleden hadden, maar een vergoeding voor het geld dat ze in theorie hadden kunnen verdienen! Uiteindelijk werd de zaak geschikt voor 2 miljard euro.

Topje van de ijsberg

We hebben 127 zaken onderzocht waarin EU-lidstaten voor een ISDS-tribunaal werden gedaagd. In meer dan de helft van deze zaken was de uitkomst niet openbaar. Maar we weten ook niet hoeveel zaken er überhaupt gevoerd zijn. Ook dat is niet openbaar.

Stop TTIP en CETA

De vrijhandelsverdragen met de VS en Canada dreigen ons op te zadelen met nog veel meer van dit soort 'rechtzaken' van multinationals. Kunnen we straks nog zelf besluiten of ons schaliegas in de grond moet blijven en of we in chloor gewassen kip toestaan in onze supermarkten?

Laat je stem horen voor democratie. Teken tegen TTIP en CETA.
Lees het rapport: The hidden cost of EU trade deals