Verantwoorde tegels in huis

Hoe weet u dat het een verantwoorde tegel is?

Wilt u verantwoorde tegels laten plaatsen in uw woning, dan kunt u drie vragen stellen:
    1.    Zijn er milieuvriendelijke materialen in de tegels verwerkt?
    2.    Is het productieproces van de tegels energiezuinig uitgevoerd voor zowel mens als natuur?
    3.    Hebben de tegels een lange levensduur?

De laatste vraag is als het goed is makkelijk te beantwoorden. Kunt u de overige twee vragen ook met ‘ja’ beantwoorden, dan heeft u een verantwoorde tegel te pakken. Het antwoord op de vragen vindt u door het bedrijf waar u de tegels aanschaft, aan een kritisch vragenvuur te onderwerpen. Om kritisch te kunnen zijn, leest u in dit artikel achtergrondinformatie over de twee meest geplaatste tegelsoorten: natuursteen tegels en keramische tegels.

Aandachtspunten bij natuursteen

Gewonnen uit de aardkorst en geen één exact dezelfde steen, maakt dat natuursteen echt een uniek product is. De miljoenen jaren oude natuursteen soorten zijn te verkrijgen in maar liefst 6.000 diverse varianten, bestaande uit gestold lava of uit afzettingsgesteente als kalk, klei of zand.

Natuursteen is een duurzaam product omdat de aarde het werk al heeft gedaan. Toch valt er in de wereld van natuursteen nog veel terrein te winnen als we het hebben over verantwoorde tegels. In de groeves en fabrieken buiten Europa, met name in Aziatische landen, zijn vaak slechte arbeidsomstandigheden, speelt schuldarbeid een rol en vormt het inwinnen van natuursteen veelal een bedreiging voor de natuur.

• Arbeidsomstandigheden: in bepaalde landen zijn arbeiders niet voorzien van beschermende materialen, zoals een stofmasker, en machines waardoor het echt aankomt op mankracht. Maar ook de lonen zijn veel te laag. In India bijvoorbeeld, ligt het gemiddelde loon per dag rond de 60 roepies wat gelijk staat aan om en nabij 1 euro.
  
  
• Schuldarbeid: schuldarbeid is eigenlijk een vorm van slavernij waarbij arbeiders een schuldbekentenis tekenen bij indiensttreding om een lening, voortkomend uit het kunnen voorzien in de basisbehoefte, af te betalen. Door torenhoge rentes ten opzichte van het lage loon is er voor deze mensen geen uitzicht, om ooit van de lening af te komen.
  
  
• Aantasting omgeving: groeves worden in afgelegen gebieden aangelegd, inclusief infrastructuur en dorpen. Hier moet natuur voor wijken en wordt het lokale ecosysteem aangetast. In de meeste landen staat in de wet dat het gebied weer gerestaureerd moet worden als ze de groeve verlaten, maar wat men achterlaat is vaak een kale oppervlakte.

Er is helaas nog geen keurmerk voor het verantwoord inwinnen van natuursteen maar er zijn wel zeker organisaties die zich hiervoor inzetten. Bijvoorbeeld het TFT Responsible Stone Program. TFT houdt groeves nauwlettend in de gaten, helpt de werkomstandigheden in de groeves te verbeteren en koppelt de leveranciers aan importeurs die verantwoord tegels willen inkopen. Door naar TFT te vragen bij uw tegelspecialist, kunt u toch controleren of u verantwoord natuursteen tegels in huis haalt.

Aandachtspunten bij keramische tegels

Het stuk over keramische tegels kunnen we gelukkig een stukje korter houden. Keramische tegels bestaan uit zuivere minerale grondstoffen als klei en zand, die gebakken worden tot een tegel. Verkrijgbaar in letterlijk alle vormen, formaten en kleuren zijn keramische tegels dan ook een geliefde en veel gekochte tegelsoort.

Het inwinnen van de grondstoffen voor keramische tegels gaat wel op een verantwoorde manier, en voorraden worden nauwelijks aangesproken. Over het algemeen staan keramische tegels dus al bekend als een verantwoorde tegelsoort. Bij de fabrikanten is er echter wel een verschil in milieuvriendelijkheid. De ene fabrikant let nauwkeurig op het energieverbruik en de ander niet, en de ene maakt gebruik van gerecycled materiaal waar de ander voor nieuwe grondstoffen gaat. Ook het op hoge temperatuur bakken van keramische tegels is natuurlijk niet helemaal milieuvriendelijk.

Voor keramische tegels zijn er, in tegenstelling tot natuursteen, wel twee keurmerken in het leven geroepen. Kiest u voor keramische tegels, dan kunt u letten op het Europees Ecolabel, dit toont aan dat het bedrijf bij de productie op energiebesparing let. Het tweede keurmerk is C2C (cradle to cradle) en houdt in dat de fabriek let op energie- en grondstoffengebruik en dat het afval goed is verwerkt. Wat betreft de oven, er is één tegelsoort die uithardt in water en dus nog meer verantwoord is: de cementtegel.

Milieuvriendelijk in onderhoud

Tot slot zijn tegels ontzettend makkelijk te onderhouden waarbij chemische middelen niet nodig zijn. Gebruik groene zeep tijdens de wekelijkse schoonmaak, dat geeft net dat laatste beetje extra aan de toch al zeer verantwoorde tegels.